این کتاب از چه سخن می‌گوید؟

طبق حدیث "مَنْ‏ عَرَفَ‏ نَفْسَهُ‏، فَقَدْ عَرَفَ‏ رَبَّهُ‏"، معرفت نفس، مساوی شناخت خدا و یک روی سکّه‌ای است که روی دیگرش معرفت خداست. معرفت نفس، گران‌بهاترین علوم است که درهای ملکوت آسمان را به روی انسان باز می‌کند؛ و این دانش به دست نمی‌آید، مگر آنکه چشمِ دل را از عالم بیرون ببندیم و حرکت درونی برای پیدا کردن خویش را آغاز کنیم.

در این کتاب می‌خواهیم بدانیم ما کیستیم و حقیقت وجودمان چیست؟ چه فرقی با سایر موجودات داریم؟ چرا در دنیا آمده‌ایم و قرار است اینجا چه کنیم؟ روح و جسم ما چه ارتباطی به هم دارند و با این دو بُعد چگونه به رشد و کمال می‌رسیم؟ اصلاً کمالمان چیست و چه شرایط و امکاناتی برای دست‌یابی به آن داریم؟ اگر از این شرایط درست استفاده نکنیم، چه می‌شود؟... و خلاصه می‌خواهیم خود را بشناسیم و پیدا کنیم.

در این کتاب می‌خوانیم...

زرنگی، این است که نفس خود را بشناسیم تا بدانیم آنچه انجام می‌دهیم، چگونه باید موجب رشد و تکامل ما شود. آن‌وقت اعمالمان را هم خالص می‌کنیم و از آثارشان بهره‌مند می‌شویم، حتی اگر کم باشند. مثل باغبانی که اگر یک قطره آب هم به بذرش بدهد، آن را به ریشه می‌دهد؛ برای همین حتی آن آبِ کم، تأثیر خود را در باروری و رشد بذر می‌گذارد تا شکوفا شود. اما اگر آب را بر شاخ و برگ و اطراف گیاه بریزد، هرچه هم زیاد آب دهد، فایده ندارد.

ما نیز وقتی با آب عمل، ریشۀ نفس را آبیاری کردیم، بذر جانمان شکوفا می‌شود و رشد می‌کند. آن‌وقت حتماً دنبال این می‌رویم که آب بیشتر و بهتری به این بذر بدهیم؛ یعنی اعمالمان هم بیشتر می‌شود. اما اگر جایگاه و مقام نفس را نشناسیم و اعمالمان را به پای این ریشه نریزیم، بذر وجودمان رشد نمی‌کند و درنتیجه کمال خود را درک نمی‌کنیم. ازاین‌رو حتی اگر اعمال زیاد داشته باشیم، چون تأثیر آن‌ها را نمی‌بینیم، کم‌کم دلسرد می‌شویم و از عملمان هم کم می‌گذاریم!

برخی از اهداف چاپ این کتاب:

• تبیین ضرورت شناخت نفس و آثار این شناخت؛
• معرفی و توضیح عالم ذر به عنوان عالم نفس؛
• تعریف ماده و صورت و حدوث و قدَم؛
• اثبات حدوث جسمانی نفس؛
• شناخت عالم عقل به عنوان مبدأ و محرّک نفس؛
• توضیح رابطۀ نفس با بدن؛
• تعریف و تبیین حرکت جوهری؛
• بیان فرق جسم با جسد و رابطه‌اش با مزاج؛
• اشاره به ارتباط مرگ با نفس و بدن برزخی؛
• شناخت جایگاه نفس و بدن پس از مرگ؛
• توضیح عالم خیال و بیان مراتب تجرد؛
• معنای کمال و سعادت انسان و جایگاه شریعت در این موضوع.