سنت‌های الهی

(10جلسه)

آیا اتفاقاتی که در عالم می‌افتد، تصادفی است؟ آیا می‌توان گفت هیچ قاعده‌ای بر این همه حوادث گوناگون، حاکم نیست؟ حقیقت، آن است که خداوند از آغاز خلقت، تمام عوالم وجود را با یک سلسله قوانین ثابت، تدبیر کرده و می‌کند؛ که به این قوانین، سنت‌های الهی گفته می‌شود و هیچ تغییر و تبدّلی در آن‌ها نیست.

برخی از این سنت‌ها، بالفعل هستند و صرف‌نظر از اختیار و اراده‌ی بشر، تحقق می‌یابند؛ مثل اینکه خداوند، واسطه‌‌ی فیض دارد و مثل انزال لطف. اما برخی دیگر از سنت‌ها، بالقوه‌اند؛ یعنی برای به فعلیت رسیدنشان، شرایطی لازم است که یکی از این شرایط، اراده‌ی انسان است. به این معنا که خداوند، راه را ترسیم کرده و به ما هم اختیار داده که از هر راهی خواستیم، برویم؛ اما باید بدانیم در مسیر هر سنّتی که قرار گرفتیم، با همان سنت پیش خواهیم رفت و نتیجه‌اش را خواهیم دید. از جمله سنن بالقوه، سنّت امهال، استدراج، حبط، استجابت، دست‌گیری و هدایت است.

با این توضیح، ضروری است که ما، سنن الهی را بشناسیم تا بتوانیم درست انتخاب کنیم و به طور صحیح در مجرای اراده‌ی الهی قرار گیریم؛ وگرنه از نظام وجود، بی‌بهره خواهیم بود و چنانچه در سنت‌هایی برویم که عاقبتشان عذاب است، دچار عذاب خواهیم شد. علاقه‌مندان می‌توانند توضیحات بیشتر را در بحث "سنت‌های الهی" دنبال کنند.